Rouw kent vele gezichten, zo legde mijn psycholoog uit. Gek toch, hoe je bij anderen dat wel kunt zien en bij jezelf dan toch vast komt in het moeten voldoen aan verwachtingen en patronen. Rouw als verdriet, als huilen, als mensen vragen hoe het gaat volschieten en je tranen niet kunnen bedwingen. Dat is pas rouw, dat is pas verdriet, dan heb je duidelijk iets, iemand verloren.
Maar wat als rouw zich laat zien als depressie, als niet je bed uit kunnen komen, niemand willen zien, niets willen doen behalve Netflixen, lezen en slapen. Maar niet zomaar Netflixen of lezen, nee, je volledig verdiepen in leven na de dood. Wat gebeurt er met ons als we dood zijn. Dat is iets wat me altijd al bezighoud en interesseert, maar nu werd het bijna een obsessie. Drie weken lang kon ik nergens anders aan denken dan dat geheim moeten ontrafelen. Alles om een oncontroleerbare angst onder controle te krijgen. Want wat als je de nacht na de begrafenis van je vader ineens weer een nachtmerrie krijgt waarin hij over grenzen gaat en dat ook nu, na zijn dood, lijkt te kunnen blijven doen?
Een fysieke vader kun je ontwijken, op afstand van blijven, maar wat moet je met die vader in je hoofd, in je lijf, in dat hele systeem wat doordrongen is van veilig proberen te blijven van hem.
Ineens werd het noodzaak om hem daar onder ogen te komen. Daar waar ik hem al het grootste deel van mijn leven probeer weg te krijgen. Nu blijkt de grootste strijd, niet die met de fysieke, maar met de geïnternaliseerde vader. Degeen waar alle angst, die zich mijn leven lang al heeft vastgezet in mijn lijf, aan gekoppeld is. Hoe leg je aan mensen uit dat je overspoelt wordt door juist de nare herinneringen, de angsten, de mechanismen die je hebt leren toepassen om met juist die kant van hem om te kunnen gaan. Nee, hij was geen hufter, geen klootzak, niet iemand van grof geweld en brute kracht, drinken deed hij ook niet, hij was een gewone burgerlijke man. Maar wel iemand die emotionele en fysieke grenzen niet overzag waar het mij, zijn dochter, betrof. Hij gebruikte geen geweld, maar werkte zich in je emotionele leven om dichtbij genoeg te kunnen komen. Precies daar waar ik hem niet wilde. Als een groot kind wat emotionele veiligheid zocht en dat vertaalde in fysieke nabijheid.
Iedereen die hem kende, kende hem als een sympathieke man, altijd bereid om te helpen, altijd een goed woord voor de meeste mensen. Zo kende ik hem ook. Maar er was ook die andere kant. Dat grote emotionele kind, waar ik als kind niet veilig bij was.
En die tegenstrijdigheid is precies wat het zo ingewikkeld maakte. Hij was niet ‘gevaarlijk’, maar wel grensoverschrijdend en altijd de randjes opzoekend van wat (niet) kan. Je altijd op scherp houdend, altijd klaar om weg te komen, altijd balancerend tussen willen blijven houden van en omgaan met die sympathieke, behulpzame vader en wegblijven van die emotioneel te dichtbij komende grenzeloze ‘vader’. En zo vond ik mijzelf de laatste weken gevangen in een depressieve, obsessieve, allesoverheersende angst, om hoe hij die grenzen ook na zijn dood probeerde te overschrijden in mijn droomleven.
Alles is voorbijgekomen, ieder voorval, iedere overschrijding, van klein tot groot en iedere situatie daaromheen, de gevolgen en impact op de relaties met mijn moeder, broer en verdere familie daardoor. Alles, alles kwam voorbij in de weken vanaf het bericht van zijn aanstaande overlijden tot nu.
Vandaag geef ik mij over. Aan mijn verleden, aan alles wat nooit meer zal veranderen. Vandaag laat ik iedere angst en ieder oordeel los.
Hij is míjn vader. Dit hier is nog geen fractie van mijn leven met hem. En vanaf vandaag leg ik de oordelen van de wereld naast mij neer. Ik hoef hem niet meer te verdedigen, niet meer te beschermen. Ik hoef mijzelf niet meer te verdedigen, te beschermen. Zij kennen niet de diepte van de angst, de weerzin, ja, zelfs de haat die hij mij in mijn jonge en latere jaren heeft laten ervaren. Noch kennen zij de kracht van de liefde, de hoop, het verlangen van het kind dat ik was, naar gezien en in veiligheid en geborgenheid gehouden worden door hem, de vader. Ik schraap zelf nog maar net langs de randen van dit net verloren leven met hem, hoe zouden anderen die daar niet bij waren, beter kunnen weten hoe het was en wat had of zou moeten gebeuren?!
Rouw kent vele vormen. Uit eigen ervaring kan ik nu zeggen dat het niet altijd onverdeeld verdriet is, maar wel altijd de vorm die bij jouw leven en omstandigheid past. En in mijn geval was dat: overspoeld worden door alles wat níet goed was en een diep besef van nooit meer krijgen wat kleine mij zo graag had gewild. Ik leer mijzelf nieuw leven. Ik leer haar nieuw geborgen zijn en neem haar mee ons verdere leven in.
Mijn dank aan iedereen die heeft geholpen dit proces goed door te maken. Dank voor al jullie lieve berichtjes, ja, ik heb ze allemaal gelezen maar was even niet in staat ze te beantwoorden. Weet dat ieder woord van jullie heeft geholpen. Dankjulllie wel!
Wat is Facebook toch een mooi medium in dit soort dingen waar we elkaar kunnen vinden voor verbinding, zelfs als praten niet mogelijk is.
Liefs 😘
Illustratie: ‘Color the storms’ uit de serie De Droommaker